Đại biểu Quốc hội lên tiếng việc yêu cầu người dân phải photo sổ đỏ nộp cho xã phường

Đại biểu Quốc hội cho rằng, yêu cầu người dân photo sổ đỏ không chỉ gây phiền hà, tốn thời gian mà thể hiện sự lệch hướng trong cách tiếp cận chuyển đổi số.

Chủ trương đúng nhưng vấn đề nằm ở cách tổ chức thực hiện

Từ ngày 1.9 đến 30.11.2025, Hà Nội triển khai Chiến dịch 90 ngày làm sạch, làm giàu dữ liệu đất đai. Tuy nhiên, ở một số địa phương, việc triển khai còn xuất hiện những cách làm cứng nhắc, như Báo Lao Động ghi nhận, một số xã phường ở Hà Nội còn ra thông báo nếu không nộp đúng hạn thì “mọi quyền lợi sẽ không được giải quyết”.

Trao đổi với PV Báo Lao Động bên hành lang Quốc hội, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga – Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng – cho biết, trước hết, cần khẳng định rằng, Chiến dịch 90 ngày đêm làm sạch, làm giàu dữ liệu đất đai năm 2025 là chủ trương đúng đắn, cần thiết, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, hướng tới xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai thống nhất, minh bạch và phục vụ người dân tốt hơn. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để vận hành Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, một trong sáu cơ sở dữ liệu nền tảng của Chính phủ số.

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở cách thức tổ chức thực hiện ở một số địa phương. Khi chính quyền yêu cầu người dân nộp lại bản photo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) – tức là bản sao của một tài liệu mà chính cơ quan Nhà nước đã cấp và đang lưu trữ, điều đó không chỉ gây phiền hà, tốn kém thời gian, mà còn thể hiện sự lệch hướng trong cách tiếp cận chuyển đổi số.

“Bản chất của chuyển đổi số là dữ liệu phải được chia sẻ, kết nối và sử dụng lại trong nội bộ hệ thống quản lý Nhà nước, chứ không phải “chuyển gánh nặng thủ tục từ cơ quan này sang người dân”.

Khi người dân phải in, photo, chứng thực lại giấy tờ mà Nhà nước vốn có đủ khả năng truy xuất, thì tinh thần “lấy người dân làm trung tâm” của cải cách hành chính và chuyển đổi số chưa được thực hiện đúng nghĩa”, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga cho hay.

Không để người dân trở thành “người đi dọn dữ liệu hộ” cho Nhà nước

Theo Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng, về nguyên tắc, chính quyền là nơi nắm giữ và quản lý toàn bộ hồ sơ gốc về đất đai, bao gồm cả dữ liệu giấy và dữ liệu điện tử.

Nếu dữ liệu chưa đồng bộ, thì giải pháp đúng đắn không phải là yêu cầu người dân cung cấp lại, mà phải rà soát, chuẩn hóa và kết nối các nguồn dữ liệu sẵn có giữa các ngành, từ tài nguyên môi trường, tư pháp, công an, thuế đến ngân hàng.

Việc huy động người dân cung cấp thông tin chỉ nên áp dụng trong trường hợp dữ liệu thực sự thiếu hoặc có dấu hiệu sai lệch cần xác minh.

Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga, trong bối cảnh hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ mọi hoạt động “làm sạch dữ liệu” phải gắn liền với ứng dụng công nghệ, bảo đảm an toàn, bảo mật và không gây phiền hà cho người dân.

Do đó, nếu có địa phương nào vẫn áp dụng biện pháp thủ công, hành chính hóa nhiệm vụ kỹ thuật thì cần được rà soát, điều chỉnh kịp thời để đảm bảo đúng tinh thần chỉ đạo và mục tiêu của chiến dịch.

“Ở một góc nhìn rộng hơn, Chiến dịch “làm sạch, làm giàu dữ liệu đất đai” không chỉ là việc kỹ thuật, mà còn là bài kiểm tra về năng lực quản trị dữ liệu của hệ thống công quyền.

Một hệ thống hiện đại không thể vận hành dựa trên những bản photo giấy, mà phải dựa trên dữ liệu điện tử đồng bộ, chính xác và có thể chia sẻ giữa các cơ quan.

Khi dữ liệu được “làm sạch” đúng nghĩa, người dân sẽ không cần mang theo tập hồ sơ dày cộp mỗi khi làm thủ tục; còn cơ quan nhà nước cũng giảm tải đáng kể chi phí, nhân lực và sai sót”, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho hay.

Để chiến dịch đạt được mục tiêu thực chất, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga cho hay, mọi yêu cầu phát sinh cần được xem xét kỹ, tránh tạo thêm thủ tục hành chính trái với tinh thần cải cách và chuyển đổi số.

“Có như vậy, sau 90 ngày, chúng ta không chỉ có một cơ sở dữ liệu đất đai “sạch” hơn, mà quan trọng hơn là một bộ máy hành chính số hóa, hiệu quả và thân thiện hơn với người dân”, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nói.

Đồng quan điểm, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa – Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội – cho biết, hiện nay, lĩnh vực đất đai đã được quản lý chặt chẽ hơn trước, tuy nhiên vẫn còn nhiều bất cập, nhất là việc dữ liệu đất đai chưa được chuẩn hóa. Tuy nhiên, việc yêu cầu người dân nộp bản photo sổ đỏ cho xã, phường là điều cần xem xét kỹ.

“Tôi không hiểu tại sao lại phải yêu cầu người dân photo sổ đỏ, trong khi cơ quan quản lý Nhà nước đã có đầy đủ hồ sơ lưu trữ. Làm như vậy chẳng những gây phiền hà, mất công cho người dân, mà cán bộ xã, phường chỉ cần rà soát lại thông tin từ dữ liệu sẵn có là được. Cơ quan quản lý đất đai cần nghiên cứu, xem xét lại chủ trương này. Bởi việc mang sổ đỏ đi photo có thể dẫn đến nguy cơ mất, thất lạc giấy tờ”, đại biểu Phạm Văn Hòa cho hay.