TPHCM được quy hoạch 4 khu thương mại tự do

Với 4 khu thương mại tự do (FTZ) được quy hoạch trước khi sáp nhập, TPHCM hiện nay sẽ tiếp cận hướng mới hay thực hiện thí điểm ngay FTZ Cái Mép Hạ để rút kinh nghiệm?

Một thành phố, 4 FTZ được duyệt

Chiều 19-8, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) TPHCM tổ chức phiên giải trình việc tổ chức thực hiện Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM; giải ngân vốn đầu tư công và thành lập khu thương mại tự do (FTZ). Đồng chí Nguyễn Văn Lợi, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng đoàn ĐBQH TPHCM chủ trì phiên giải trình.

Liên quan đến việc thành lập FTZ, Giám đốc Sở Tài chính TPHCM Nguyễn Công Vinh cho biết, trên địa bàn TPHCM hiện đã được Thủ tướng phê duyệt quy hoạch 4 FTZ, gồm FTZ gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây), FTZ tại Bàu Bàng, FTZ tại phường An Bình (tỉnh Bình Dương trước đây), FTZ Cần Giờ (TPHCM trước đây).

Trong đó, FTZ Cái Mép Hạ có quy mô hơn 3.700 ha, được phân thành 3 khu chức năng với 8 phân khu có vị trí liền kề. Hiện các quy định pháp luật chưa hoàn thiện, chưa có chính sách đặc thù cho FTZ. Ngoài ra, quy mô nền kinh tế và địa giới hành chính của TPHCM đã thay đổi do thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập tỉnh. Do đó, cần thiết phải thực hiện công tác khảo sát, điều tra, đánh giá lại thực trạng phát triển ngành dịch vụ logistics, chuỗi cung ứng liên kết vùng.

Theo Sở Tài chính, việc triển khai FTZ An Bình và FTZ Bàu Bàng hiện nay chưa thể thực hiện được. Do đó, ngày 1-4-2025, UBND tỉnh Bình Dương (trước đây) giao Tổng Công ty Becamex IDC tổ chức nghiên cứu, khảo sát phát triển các dự án khu kinh tế số thương mại tự do tại phường Tân Uyên với quy mô 500 ha (giáp Khu Công nghiệp Nam Tân Uyên mở rộng; trên trục đường Vành đai 4). Tuy nhiên, địa điểm nghiên cứu FTZ phường Tân Uyên chưa có trong Quy hoạch tỉnh Bình Dương (trước đây).

“FTZ phải là nơi hưởng các chính sách ưu đãi thậm chí nổi trội hơn so với Nghị quyết 98. Các tiếp cận mới cần thêm nhiều ý kiến đóng góp”, ông Nguyễn Công Vinh nói.

Tại buổi làm việc, các đại biểu cũng đóng góp nhiều ý kiến về việc xây dựng FTZ. ĐBQH Dương Ngọc Hải đặt vấn đề, với 4 FTZ được quy hoạch trước đây, bây giờ sẽ triển khai ra sao, có nên tập trung thực hiện một khu, sau đó rút kinh nghiệm triển khai ở các khu khác hay không?

Đại diện Sở Công thương TPHCM cho biết, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (trước đây) sau 3 năm chuẩn bị, nghiên cứu kỹ lưỡng đã trình được đề án FTZ Cái Mép Hạ lên Thủ tướng. Theo ông, khi sáp nhập 3 tỉnh, thành, vấn đề đặt ra là có cần mở rộng phạm vi nghiên cứu hay không?

“Thực ra, ở Việt Nam hiện nay vẫn chưa có FTZ đi vào hoạt động, vẫn chỉ đang là chủ trương, nghiên cứu. Ngay cả Trung Quốc, họ vẫn chỉ là thí điểm 21 FTZ, gắn với điều kiện thuận lợi về cảng biển, sân bay để giao thương hàng hóa, xuất khẩu, kết nối logistics. Chúng ta đã sáp nhập 3 tỉnh, thành thì có nên nghiên cứu mở rộng để có sự thống nhất chung?”, đại diện Sở Công thương TPHCM nêu vấn đề.

Đại diện Sở Công thương TPHCM cho biết hiện cộng đồng doanh nghiệp và dư luận rất quan tâm đến việc xây dựng FTZ. Ông nêu quan điểm, TPHCM có thể thí điểm thực hiện FTZ Cái Mép Hạ trước, sau đó mở rộng ra, bởi FTZ này đã được chuẩn bị đầy đủ, đã trình đề án lên Thủ tướng. Hiện Bộ Tài chính đang lấy ý kiến các bộ ngành, nếu TPHCM có thể triển khai sớm thì sẽ sớm nắm bắt được cơ hội.

Phát biểu tại buổi làm việc, đồng chí Nguyễn Văn Lợi nhấn mạnh, sau sáp nhập, TPHCM có không gian phát triển mới với yêu cầu phát triển cao hơn. Các cơ quan cần tiếp thu các ý kiến, đề xuất phù hợp với tình hình mới.

Trong đó, về xây dựng FTZ, đồng chí cho rằng FTZ Cái Mép Hạ được nghiên cứu kỹ lưỡng nhưng là dựa trên điều kiện trước đây, trong khi hiện nay không gian phát triển của TPHCM rộng lớn hơn và Cái Mép Hạ cũng là một phần của TPHCM. “Cần nghiên cứu, đề xuất vì cái chung. Tôi đề nghị trong phiên làm việc sắp tới tại UBND TPHCM, cần làm rõ việc này”, đồng chí Nguyễn Văn Lợi nhấn mạnh.

Thực tiễn mới đòi hỏi một “Nghị quyết 98 nâng cao”

Liên quan đến Nghị quyết 98, đồng chí Nguyễn Văn Lợi cho biết có ý kiến cho rằng nên nâng cấp Nghị quyết 98 để đảm bảo tính đặc thù, vượt trội cho TPHCM, cách này sẽ tốn ít thời gian hơn. Nhưng cũng có rất nhiều ý kiến cho rằng cần có luật phù hợp cho một siêu đô thị như TPHCM.

“Từ thực tiễn thành phố sau sáp nhập đòi hỏi một “Nghị quyết 98 nâng cao”, đảm bảo tính đặc thù, vượt trội, vì phát triển cái chung mà phải vượt qua “hàng rào” các quy định hiện hành, thể hiện sự sáng tạo của thành phố”, đồng chí Nguyễn Văn Lợi nhấn mạnh.

Theo đồng chí, Nghị quyết 98 không thể chỉ giải quyết vấn đề mang tính sự vụ, sự việc mà phải là không gian thể chế liên kết các yếu tố phát triển lại với nhau. Để xây dựng “Nghị quyết 98 nâng cao”, có thể thuê tư vấn, lắng nghe thêm ý kiến các nhà khoa học, từ những vấn đề thực tiễn sát sườn nâng tầm lên thành thể chế, mang tính kthur tướng phê duyệt hái quát, tính dự báo cao.

Cơ chế chính sách mới này phải huy động được các nguồn lực cho TPHCM phát triển, trong đó khơi được nguồn vốn xã hội từ doanh nghiệp, tiểu thương, người buôn bán nhỏ… phải được bung ra, đầu tư phát triển. Nâng cấp Nghị quyết 98 để tháo gỡ những khúc mắc cho TPHCM có nguyên nhân đến từ các quy định chưa mang tính kiến tạo, chưa thực sự tạo điều kiện. Nếu làm được vậy thì mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt 2 con số với thành phố không phải là quá sức.

nguồn: sài Gòn giải phóng